Ostatnia część filmu weryfikuje stereotypowe przekonanie o tym, jakoby polski szlachcic, nazywający siebie Sarmatą a swą ojczyznę Sarmacją, był zapijaczonym warchołem, wichrzycielem i pieniaczem, powodującym się w swym postępowaniu wyłącznie prywatą. Autorzy pokazują instytucje polityczne dawnej Polski, zasady i idee jej ustroju. Opowiadają o praktyce i dniu codziennym szlacheckiej polityki. Przybliżają widzom postawy i przekonania Sarmatów, ich stosunek do państwa, współbraci, prawa. Wskazują też zachowania, które mogły z czasem doprowadzić do ukształtowania się wizerunku polskiego szlachcica doby baroku, ich zdaniem w ogromnym stopniu fałszywego. Aby uatrakcyjnić komentarz historyczny i wypowiedzi specjalistów, autorzy filmu wykorzystują bogatą ikonografię. A teksty z epoki - pióra Matuszewicza, Skargi, Andrzeja Maksymiliana Fredry i Paska - przekazują widzom aktorzy w strojach i wnętrzach z epoki. Całość dopełniają pieśni i muzyka z XVI i XVII wieku.