Fabuła osadzona jest w nieznanym mieście we Włoszech, w niesprecyzowanym bliżej czasie (możliwe, że w XVIII wieku) i oscyluje wokół śmiertelnej zemsty narratora na przyjacielu, który jak sam twierdzi, dopuścił się jego obrazy. Tak jak w kilku innych nowelach Poego, oraz w zgodzie z XIX--wieczną fascynacją tematem, narracja eksponuje motyw osoby pogrzebanej żywcem -- w tym wypadku przez jej zamurowanie i pozostawienie na pastwę losu. Również w Czarnym kocie i Serce oskarżycielem pisarz prowadzi wątek fabularny z perspektywy mordercy.
Podług apokryficznej legendy, inspiracją do napisania Beczki Amontillado była historia, którą Poe usłyszał na Castle Island, gdy był szeregowym. Podczas stacjonowania w Bostonie, Poe widział tam pomnik pułkownika Roberta Massie. Ten został zabity w pojedynku na miecze w czasie świąt Bożego Narodzenia w 1817 roku przez pułkownika Gustavusa Drane'a. Kilku innych żołnierzy zemściło się na nim, upijając go, zaciągając do lochów, przywiązując do murów i zamykając go w krypcie[7]. Raport na temat szkieletu odkrytego na wyspie może być mylony z głównym źródłem Poe, książką A Man Built in a Wall (1844) Joela Headley'a, w której autor zdaje relację o znalezionym szkielecie, zamurowanym w ścianie kościoła we Włoszech. Szczegóły podawane przez Headley'a są bardzo podobne do tych z Beczki Amontillado. Oprócz motywu wabienia wroga do ukrytej wnęki, w historii można znaleźć obraz ostrożnego układania cegieł, aspekt zemsty oraz agoniczne wołania ofiary. Poe mógł znać podobne zagadnienia również z dzieła Le Grande Bretêche Honoriusza Balzaca lub z pracy jego przyjaciela George'a Lipparda zatytułowanej The Quaker City; or The Monks of Monk Hall (1845). Slogan rodzinny Montresora Nemo me impune lacessit Poe mógł zapożyczyć od Jamesa Fenimora Coopera, który użył go w Ostatnim Mohikaninie.


Poe napisał tę nowelę także jako odpowiedź swojemu osobistemu rywalowi Thomasowi Dunnowi Englishowi. Obaj byli uwikłani w osobiste konfrontacje, zwykle odnoszące się do literackich karykatur autorów. W jednej z prac English posunął się za daleko i Poe z sukcesem wytoczył proces redaktorom New York Mirror za zniesławienie w 1846 roku. Tego samego roku English opublikował w ramach rewanżu powieść The Power of the S.F (znaną także pod tytułem 1844). Treść książki była zawiła i ciężka do zrozumienia, lecz zawierała odniesienia do tajnych stowarzyszeń i ostatecznie najważniejszy punkt zemsty, a mianowicie protagonistę Marmaduke Hammerheada, sławnego autora The Black Crow, który używa sformułowań takich jak „Już nigdy" lub „najmilszej mej Leonore". Ta parodia Poe ukazywała go jako pijaka, kłamcę i oszusta. Ten opowiedział Beczką Amontillado, używając kilku specyficznych odniesień do powieści Englisha. W jego noweli przykładowo Fortunato mówi o tajnym stowarzyszeniu masonów, podobnym do sekretnego zgromadzenia z The Power of the S.F, a nawet robi podobne gesty do tych z ukazanych w książce Englisha (był to sygnał udręki). English znów posłużył się zobrazowaniem żetonu, ukazującego jastrzębia łapiącego węża pazurami, sytuacji podobnej do tej z Beczki Amontillado, gdzie herb Montresora przedstawia piętę zgniatającą węża -- choć tam wąż gryzie ową piętę. Większość miejsc i obrazów z Beczki Amontillado pokrywa się powieścią Englisha, której akcja dzieje się w podziemnej krypcie. Koniec końców to jednak Poe jest tym , który „uderza z bezkarnością" nie przypisując sobie zasług za jego własną literacką zemstę i wyposażając jego zwięzłą historię (w ramach opozycji do powieści) w pojedynczy efekt, jak sam sugerował w jego eseju Filozofia kompozycji (The Philosophy of Composition).
Poe mógł być także inspirowany po części ruchem Washingtonian movement, stowarzyszenia lansującego abstynencję alkoholową. Grupa składała się z byłych alkoholików próbujących odstraszyć ludzi od picia. Poe miał obiecywać przyłączenie się do ruchu w 1843 roku, po jego napadach alkoholowych, z nadziejami na polityczną nominację. Beczka Amontillado byłaby wtedy ponurą opowieścią o wstrzemięźliwości, szokującą ludzi w celu uświadomienia im zagrożeń ze strony nadużywania alkoholu.
Richard P. Benton, uczeń Poego, twierdził, że w jego mniemaniu „protagonista Poe jest angielską wersją francuskiego Montresora" i obstawał uporczywie przy stwierdzeniu, że modelem dla Montresora był Claude de Bourdeille, hrabia Montresoru, XVII wieczny polityczny konspirator świty brata króla Ludwika XIII, Gastona, księcia Orleanu ; ów intrygant i pisarz dzienników był początkowo wiązany z Beczką Amontillado przez innego ucznia Poe Burtona. R. Pollina
Opis Wikipedia