W jaki sposób Izraelici przygotowują się do wyjścia z niewoli? Ich przygotowanie nie ogranicza się do sfery materialnej, ważniejsze jest ich przygotowanie duchowe, ich nastawienie. Wejście w pożądany stan umysłu dokonuje się za pośrednictwem obrządku, czyli cielesnego i prawnie uregulowanego zwyczaju. Obrządek jest językiem ciała. Wydarzenie wyjścia jest wydarzeniem twórczym dla Ludu Izraela. Wierzący stają się odtąd wspólnotą (eDaH po hebrajsku) - wspólnotą świadków (eD po hebrajsku). Izrael jest wspólnotą osób świadczących o swojej wierze w haSzeM, czyli w Boga Wyzwoliciela.
Taka wspólnota, aby mogła zaistnieć, musi zostać ustanowiona za pośrednictwem cielesnego obrzędu prawnie uregulowanego. Obrzędy liturgiczne nadają kształt duszy wspólnoty. Te obrzędy nie są wymysłem teoretyczno-ideologicznym, ale opierają się na pamięci historycznego doświadczenia, utrzymywanego w pamięci ludu dzięki liturgii.
Wyzwolenie z niewoli egipskiej jest wydarzeniem historycznym. Mojżesz utrwalił pamięć tego wydarzenia za pomocą prawnie skodyfikowanego obrzędu po to aby, z pokolenia na pokolenie, ten cielesny znak nigdy nie uległ wymazaniu lub zapomnieniu. Ludzkie sposoby na utrwalenie pamięci, to na przykład wznoszenie jakiegoś pomnika, spisanie kronik i deponowanie ich w jakimś muzeum. Taka pamięć zanika w ciągu dwóch pokoleń. Obrzęd jest czymś więcej. Obrzęd nie jest czysto intelektualny, jest przeżywany w ciele i zapisuje się w pamięci każdego pokolenia. Obrzędy liturgiczne nadają kształt tożsamości ludu i skutecznie podtrzymują pamięć.
Zresztą to będzie ostatnia rzecz, o jaką zatroszczy się Jezus przed swoim odejściem. W ciągu ostatniej wieczerzy Jezus zainauguruje obrzęd własnej ofiary, zapoczątkuje nowy obrzęd liturgiczny mający wyryć w ciele Wspólnoty Wierzących pamięć o wydarzeniu odkupienia z niewoli grzechu dzięki krwi Baranka Bożego, czyli Jezusa-Chrystusa.

Każde pokolenie wierzących dzięki przestrzeganiu paschalnych przepisów obrzędowych ustanawia siebie jako Wspólnotę Świadków. Kto odmawia uczestnictwa w takim obrzędzie sam siebie wyklucza ze Wspólnoty Wierzących, z potomstwa Abrahamowego, z Ludu Izraela, ze wspólnoty odkupionych.
Obrzędy liturgiczne nie są pustym rytuałem upamiętniającym dawne wydarzenia. Obrzędy pozwalają każdemu pokoleniu na dobrowolne dołączenie do Ludu wyzwolonego z niewoli. Obrzędy są pomostem między przeszłością i teraźniejszością. Nadają teraźniejszości sens, znaczenie, cel i kierunek. Co roku każde pokolenie jest powołane do podjęcia wysiłku wyjścia z niewoli. Każdy z nas musi podjąć decyzję o tym, czy woli pozostać w niewoli egipskiej, czy raczej decyduje się wyruszyć za Mojżeszem, wykazując zaufanie i wiarę w haSzeM, w Boga wyzwoliciela.
Wyjście z Egiptu jest ruchem ku górze, jest wznoszeniem się do Ziemi Obiecanej. Wierzący wstają na nogi i walczą o wolność, podczas faraon cały swój wysiłek poświęcał na to, aby ścinać z nóg i zniewalać Izraelitów.
Dzięki możliwości dobrowolnego obchodzenia paschalnego obrzędu liturgicznego, każdy z nas stoi przed wyborem postawionym przed Izraelitami w Egipcie: każdy z nas musi cieleśnie wypowiedzieć się za wiarą lub niewiarą, za praktyką religijną lub porzuceniem liturgii, za trudną wolnością lub łatwą niewolą.
Jak widzimy, historia biblijna nie jest ciekawostką przeznaczoną dla intelektualistów. Jest żywym opowiadaniem o naszej własnej historii, o naszej pamięci, o naszych obecnych wyborach i o przyszłości wynikającej z naszych dzisiejszych wyborów.

Słowa kluczowe (dla wyszukiwarek)
Biblia Pięcioksiąg Tora
Stary Testament Tanach
Księga Wyjścia Szemot Exodus
Historia Archeologia biblijna
Józef Juda Jakub Izrael Abraham Izaak Mojżesz
Judaizm Religia żydowska Żydzi