Ostatnie rozdziały Księgi Liczb są dodatkiem redakcyjnym zredagowanym późno, bo w siódmym lub szóstym wieku przed Chrystusem. O tym świadczy kilka szczegółów: w pierwszym wersecie szczepy Rubena i Gada zostały wymienione w poprawnej kolejności, ponieważ Ruben jest starszy od swojego brata Gada, natomiast w dalszym ciągu tekstu wymieniony jest Gad przed Rubenem, co odzwierciedla fakt, że z czasem szczep Gada stanie się liczniejszy i ważniejszy od szczepu Rubena. Poza tym miasta wymienione pod koniec rozdziału (ww. 34-38) nie istnieją w dziesiątym wieku przed Chrystusem, a miasta położone po wschodniej stronie rzeki Jordan zostały dołączone do królestwa Izraela dopiero za czasów Salomona. Dla późniejszych Izraelitów zachodziło więc pytanie czy te terytoria należą do Ziemi Obiecanej i czy Izraelici mają do nich prawo. Wymienienie tych miast w pięcioksięgu mojżeszowym jest sposobem na potwierdzenie pełnej przynależności tych miast do zakresu Bożej Obietnicy.
Ten rozdział ma też wartość dydaktyczną: jest rozważaniem na temat pogodzenia interesów osobistych poszczególnych szczepów z dobrem wspólnym całej wspólnoty. W niniejszym rozdziale opisana jest rozprawa między Rubenem i Gadem a Mojżeszem, która kończy się zawarciem paktu między tymi dwoma szczepami a resztą wspólnoty. Pakt zobowiązuje wszystkie dwanaście szczepów do solidarności. Jest uroczyście zawarty przed Bogiem, skoro najświętsze imię JHWH jest wymienione aż dwanaście razy w tym rozdziale. Jak na przymierze przystało, przypisany jest do niego szereg błogosławieństw i przekleństw (ww. 20-23), które można sparafrazować następująco: Jeżeli będziecie przestrzegać zobowiązania przymierza, wówczas te ziemie do was należą, jeśli złamiecie wasze obietnicę, wówczas konsekwencje waszego grzechu spadną na was.
Zgodnie ze stylem redakcyjnym deuteronomisty, Mojżesz jest ukazany w roli proroka. Prorok nie jest wróżką zapowiadającą przyszłość, ale zapowiada konsekwencje czynów dokonywanych w teraźniejszości. Kiedy wspomniane czyny zagrażają jedności dwunastu pokoleń, wówczas napomnienia proroka są bardzo ostre.
Gad i Ruben zaświadczają o prawości swoich intencji i o swojej solidarności. Co poucza, że poszczególne klany mają prawo do własnej inicjatywy i do samodzielnego rozwoju. Izrael, choć składa się w dwunastu różnorakich członków, stanowi jedno ciało przesiąknięte duchem Mojżesza. Przenosząc tę obserwację na realia Nowego Testamentu możemy powiedzieć, że ciało Chrystusa (czyli Kościół), składa się z różnorakich członków ożywionych jednym duchem, solidarnych między sobą nawet jeśli się między sobą różnią.
Ten rozdział pozornie anegdotyczny może więc posłużyć do głębszej medytacji nad jednością w różnorodności.


Biblia Pięcioksiąg Tora
Stary Testament Tanach
Księga Liczb Bemidbar Numeri